Protest w Schwerinie: Pomnik Lenina spotyka się z ogromnym oporem!

Protest w Schwerinie: Pomnik Lenina spotyka się z ogromnym oporem!

14 czerwca 2025 r. około trzydziestu przedstawicieli stowarzyszeń ofiar zebrało się przed kontrowersyjnym pomnikiem Lenina w Schwerinie, aby zaprotestować przeciwko jego dalszemu istnieniu. Okazją było wezwanie do odrzucenia honorów publicznych dla przedstawicieli tyranii. Burkhard Bley, przedstawiciel państwa ds. pogodzenia się z dyktaturą SED, w swoim przemówieniu mówił o powiązaniach Lenina z tzw. „czerwonym terrorem”, który kosztował życie wielu niemieckich cywilów.

Tylko podczas dyktatury SED prześladowania polityczne dotknęły około 35 000 osób; wielu zesłano do obozów pracy przymusowej lub nawet skazano na śmierć. Bley zapowiedział konferencję na temat tych prześladowań na koniec września w Schwerinie. Stefan Krikowski, przewodniczący wspólnoty obozowej Workuta, zwiększył presję na władze miasta, żądając usunięcia pomnika i proponując w zamian budowę pomnika straconego politycznie Arno Escha.

Pomnik pełen kontrowersji

Pomnik Lenina, który odsłonięto w 1985 r. przy Hamburger Allee, już dawno stał się stałym źródłem tarć. Pomnik, stworzony przez estońskiego artystę Jaaka Soansa, mierzy imponujące 3,50 metra i pierwotnie miał przypominać dekret Lenina o wywłaszczeniu wielkich właścicieli ziemskich w sowieckiej strefie okupacyjnej. Pomimo wysoce politycznego kontekstu pomnik, który wielokrotnie wywoływał ataki kolorystyczne, nadal widnieje w pejzażu miasta. Lokalizacja przy ruchliwym skrzyżowaniu, w otoczeniu prefabrykowanej zabudowy sprawia, że ​​jest to stały temat w dyskursie publicznym.

Władze miasta upierają się jednak, że pomnik wpisuje się w historyczny rozwój okolicy i chcą zachować go z tablicą objaśniającą. Asystent archiwum Rainer Blumenthal również skrytykował błędny napis, który nie podaje poprawnie nazwiska Lenina, i zalecił wykorzystanie pomnika jako okazji do dyskusji. Od czasu jej powstania odbyło się kilka protestów, ostatni znaczący miał miejsce w 2015 roku z okazji 100. rocznicy Rewolucji Październikowej.

Kontekst historyczny

Z historycznego punktu widzenia pomnik jest symptomatycznym zjawiskiem kultury pamięci i pomników w Niemczech. Pomniki polityczne, takie jak pozostałości zanikłego porządku, wzniesiono w całym kraju w czasach NRD, aby wzmocnić autowizerunek rządów SED. Po upadku komunizmu w 1989 roku pomniki tego typu często stawały się przedmiotem debat publicznych i były kwestionowane zarówno pod względem emocjonalnym, jak i merytorycznym. Nigdy nie było centralnego nakazu ich usunięcia; O lokalizacji pomników decydowały raczej lokalne inicjatywy polityczne.

W ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat zauważalna jest prawdziwa zmiana społeczna: wyburzono część pomników, aby zrobić miejsce dla nowych perspektyw i wspomnień. Dyskusja na temat pomnika Lenina pozostaje zatem oznaką trwających konfliktów dotyczących interpretacji niemieckiej przeszłości i sposobu radzenia sobie z jej historią. Dziedzictwo leninowskie nadal wywołuje spory polityczne i porusza ludzkie umysły.

Oprócz protestu bezpośrednio po wiecu w Centrum Dokumentacji Ofiar Dyktatury otwarto objazdową wystawę pt. „Mury – Siatki – Drut kolczasty”. Wystawa dostarcza informacji na temat prześladowań politycznych w sowieckiej strefie okupacyjnej i NRD, a tym samym po raz kolejny ukazuje złożoną relację między pamięcią a represjami w niemieckim okresie powojennym.

Kontrowersje wokół pomnika Lenina w Schwerinie rodzą pytania nie tylko o historię, ale także o teraźniejszość. Jak sobie poradzić z pozostałościami dawnego reżimu, którego cień wciąż kładzie się na społeczeństwie?

Temat ten pozostaje ekscytujący i pokazuje, jak głęboko zakorzenione są dyskusje na temat pamięci o dyktaturze SED i jej symbolach. Ostatnie słowo w tej debacie z pewnością nie zostało jeszcze powiedziane.