Antisemitisme in Nedersaksen: piek van 650 incidenten in 2024!
In 2024 registreerde Nedersaksen een alarmerend hoogtepunt van 650 antisemitische incidenten, verergerd door het conflict tussen Israël en Gaza.

Antisemitisme in Nedersaksen: piek van 650 incidenten in 2024!
De alarmerende ontwikkeling van antisemitische incidenten in Nedersaksen laat geen twijfel bestaan: de samenleving staat voor een serieuze uitdaging. In 2024 werden maar liefst 650 antisemitische incidenten gedocumenteerd, een verdubbeling van de 349 gevallen van het voorgaande jaar. Deze cijfers zijn het hoogste niveau sinds RIAS Nedersaksen in 2021 begon met opnemen, zoals de [Amadeu Antonio Foundation] meldt. De nasleep van het bloedbad van Hamas en het conflict in Israël en Gaza hebben een directe impact op de samenleving en bevorderen een klimaat waarin antisemitische uitlatingen en acties toenemen.
Het merendeel van de gemelde gevallen deed zich voor in de openbare ruimte, online en vooral in onderwijsinstellingen. Hieruit blijkt dat antisemitisme niet alleen een verborgen, maar ook een open probleem is dat een intensief maatschappelijk debat vergt. Met haar vierde jaarverslag wil RIAS Nedersaksen licht werpen op het donkere veld van het antisemitisme en de aandacht vestigen op de persoonlijke ervaringen van joden in Nedersaksen. Daarnaast wordt de structuur besproken die persoonlijke ervaringen mogelijk maakt, ook al zijn deze niet de aanleiding voor antisemitische uitlatingen.
Frequente incidenten en ernstig geweld
Het aantal direct getroffen mensen bedroeg 215 en weerspiegelt een reële dreiging die de getroffenen vaak niet nastreven uit angst of gebrek aan vertrouwen in de rechtshandhaving. Zo was er in april 2024 sprake van brandstichting op een synagoge in Oldenburg, waarbij een 28-jarige een brandgevaarlijk apparaat tegen de deur gooide en vervolgens werd opgenomen in een psychiatrisch ziekenhuis. Dergelijke incidenten benadrukken niet alleen hoe het fysieke geweld tegen Joden toeneemt, maar ook hoe diep antisemitische attitudes in de hoofden van sommige mensen verankerd zijn.
Op straat wordt antisemitisme zichtbaar door beledigingen, zoals een meisje in Oldenburg een ‘vuile Jood’ noemen. Ook in Hannover werd een vrouw aangevallen terwijl een helper werd beledigd en bedreigd. Deze gebeurtenissen maken deel uit van een grotere trend: na de Hamas-aanval op Israël op 7 oktober 2023 nam het Israëlgerelateerde antisemitisme aanzienlijk toe, waardoor het debat over de kwestie toenam.
Politieke reacties en sociale verantwoordelijkheid
De roep om een beslissende strijd tegen de jodenhaat wordt steeds luider, en verschillende actoren uit de politiek en de samenleving trekken de handen in elkaar. Gerhard Wegner, de staatsvertegenwoordiger van Nedersaksen tegen het antisemitisme, roept op tot beslissende actie tegen deze vorm van haat. Michael Grünberg van de Joodse Gemeenschap van Osnabrück benadrukt ook de noodzaak van wetshandhaving en preventie. Een gemeenschappelijke zorg die ook in het staatsparlement wordt gehoord: alle parlementaire fracties steunen maatregelen tegen antisemitisme, en voorstellen van de SPD, de Groenen en de CDU laten zien dat de kwestie bovenaan de politieke agenda staat.
Maar de uitdaging blijft groot. Antisemitisme is een complex probleem dat zelfs zeventig jaar na de Holocaust nog steeds hoogtij viert in delen van de Duitse samenleving. Uit een onderzoek van Statista blijkt dat 30% van de ondervraagden wel eens antisemitische ‘grappen’ heeft meegemaakt, en dat 15% denigrerende opmerkingen maakt over joden in hun vriendenkring. Deze ontwikkeling is niet alleen lokaal waar te nemen, maar ook in de bredere nationale context: in 2024 waren er landelijk 8.627 gedocumenteerde antisemitische incidenten, wat overeenkomt met een stijging van bijna 77 procent vergeleken met het jaar daarvoor.
Het valt nog te hopen dat het met een groter bewustzijn en een collectieve inzet voor de bestrijding van antisemitisme mogelijk zal zijn een fundamenteel ander perspectief in de samenleving te vestigen. Het wijzende vingertje alleen is niet genoeg; Er is moed, morele moed en een sterk gemeenschappelijk standpunt nodig om anti-menselijke ideologieën resoluut te bestrijden.