150 jaar rattenvangerpoëzie: Julius Wolff in de kijker Hameln!

150 jaar rattenvangerpoëzie: Julius Wolff in de kijker Hameln!

Vandaag, 14 juni 2025, herdenken we het fascinerende verhaal van de rattenvanger van Hamelen, dat nog steeds leeft in talloze verhalen en artistieke voorstellingen. Deze opmerkelijke legende, die begon in 1284, boeit nog steeds miljoenen mensen over de hele wereld. Er wordt geschat dat meer dan een miljard mensen het verhaal kennen, dat in meer dan 30 talen is vertaald. In landen als Japan en de VS is de legende een integraal onderdeel van de schoollessen, waar kinderen het verhaal met groot enthousiasme volgen. Het Federale Register van Immaterieel Cultureel Erfgoed en talrijke culturele aanpassingen in film, literatuur en muziek getuigen van de voortdurende belangstelling voor de legende.

Het verhaal draait om een ​​mysterieuze man die in Hamelen verscheen en beloofde de stad van de rattenplaag te verlossen. Met zijn magische fluitje lokte hij de ratten, die vervolgens in de Weser sprongen. Deze heroïsche verlossingsdaad werd echter overschaduwd door een smerig verraad toen de burgers van Hamelen hun belofte om de rattenvanger te betalen niet nakwamen. Als reactie daarop keerde de rattenvanger terug, dit keer vermomd als jager, en nam de kinderen mee. 130 van hen verdwenen op mysterieuze wijze, slechts twee keerden terug: de ene blind, de andere stom. De exacte oorsprong van dit verhaal is onduidelijk, maar er wordt aangenomen dat het voortkwam uit twee onafhankelijke legendes die de thema's van de verdrijving van ratten en de uittocht van kinderen combineren.

De erfenis van Julius Wolff

150 jaar geleden, in 1875, publiceerde de schrijver Julius Wolff een opmerkelijk episch gedicht gebaseerd op de rattenvangerlegende. Deze publicatie was niet alleen van literair belang, maar hielp ook de rattenvanger van Hamelen aan nieuwe populariteit te winnen. Wolff, die in 1834 in Quedlinburg werd geboren en zich na een carrière in de lakenproductie aan de journalistiek wijdde, was gefascineerd door volksonderwerpen en historisch materiaal. Zijn gedicht “Pied Piper Adventures” is sterk beïnvloed door Victor von Scheffel en bestaat uit 18 hoofdstukken waarin hij de figuur van de rattenvanger als verleider en “meisjesvanger” portretteert, terwijl hij tegelijkertijd het leven in Hamelen in detail beschrijft.

Het verhaal neemt een dramatische wending wanneer de vissersdochter Gertrud, op wie de rattenvanger verliefd is, uit wanhoop zelfmoord pleegt nadat hij door de burgers is veroordeeld. Wolffs werk veroorzaakte veel opschudding en is sinds de eerste publicatie in talloze edities gedrukt. Ter gelegenheid van de 600ste verjaardag van de rattenvangerlegende werd Wolff in 1884 zelfs tot ereburger van Hamelen benoemd. De vieringen trokken duizenden bezoekers en in de stad werd een fontein met figuren van Gertrud en Hunold gebouwd, maar later eind jaren twintig ontmanteld.

De legende en zijn relevantie

De legende van de rattenvanger heeft door de eeuwen heen aanleiding gegeven tot vele interpretaties en heeft ook de basis gelegd voor talrijke culturele reflecties. Het verhaal wordt momenteel opnieuw onder de aandacht gebracht door de productie van een ZDF-serie genaamd ‘Hameln’, die in 2024 zal worden uitgezonden. De legende kreeg onlangs ook aandacht in de filmindustrie met de horrorfilm ‘The Pied Piper’, die in 2020 in Hamelen werd opgenomen. Hoewel er geen historisch bewijs is van de betaling van een rattenvanger, de mystieke elementen en de verschillende theorieën over de emigratie van de Hamelende kinderen, die mogelijk naar de oostelijke kolonisatie zijn geleid, zijn fascinerend.

Samenvattend blijft het verhaal van de rattenvanger van Hamelen niet alleen een spannende legende, maar ook een culturele en historische erfenis die vandaag de dag nog steeds actief wordt herinnerd. De invloed van het werk van Julius Wolff en de aanhoudende populariteit van de legende laten zien dat de verbinding tussen het verleden en het moderne levend blijft.