Brandenburgse gemeenten op de rand: Heinze waarschuwt voor sluiting!

Brandenburgse gemeenten op de rand: Heinze waarschuwt voor sluiting!

De financiële situatie van gemeenten in Duitsland, en vooral in Brandenburg, doet alarmbellen rinkelen. Siegurd Heinze, voorzitter van de deelraad van Brandenburg, waarschuwt voor dramatische tekorten in de gemeentelijke begrotingen en ziet het gevaar van een ‘gemeentelijke sluiting’ waarmee de samenleving wordt geconfronteerd. In een recente mededeling van Noordelijke koerier hij benadrukt dat alle veertien districten in Brandenburg een onevenwichtige begroting hebben. Op de CDU-staatspartijconferentie in Noordrijn-Westfalen uitte bondskanselier Friedrich Merz ook zorgwekkende informatie over de landelijke financiële nood van gemeenten en bracht hij de terugkerende discussie over ontoereikende financiële steun ter sprake.

Heinze roept de federale overheid op om snellere oplossingen te bieden om de lasten voor gemeenten te verlichten, vooral als het gaat om het verhogen van de uitgaven aan sociale uitkeringen. Deze zijn onder meer het gevolg van de hogere normtarieven voor de burgeruitkering en de bijstand. Hoe Deutschlandfunk Naar verluidt boekten Duitse gemeenten het hoogste tekort sinds de hereniging in 2024: 24,8 miljard euro. De voorspelling voor 2025 spreekt zelfs van een mogelijke verhoging naar 30 miljard euro, wat de angsten van Heinze en vele andere verantwoordelijke actoren onderstreept.

De uitgaven overstijgen de inkomsten

De uitgaven op de gemeentelijke begrotingen stegen vorig jaar met 12,6 procent, terwijl de inkomsten slechts met 7,6 procent stegen. De sociale uitgaven vertegenwoordigen hier de grootste post. Volgens een persbericht van het Federaal Bureau voor de Statistiek over de gemeentelijke financiële situatie zijn de uitgaven aan sociale uitkeringen gestegen van 75,7 miljard euro in 2023 naar 84,5 miljard euro in 2024, inclusief kinder- en jeugdzorg en integratiehulp. Deze ontwikkelingen zorgen ervoor dat 6,2 procent van de uitgaven niet gedekt kan worden door reguliere inkomsten, wat de financiële problemen verder vergroot. Het financieringstekort van gemeenten en gemeentelijke verenigingen bedroeg in 2024 maar liefst 24,8 miljard euro, bijna vier keer zo hoog als het jaar ervoor destatis.de gemeld.

Heinze waarschuwt dat deze financiële druk niet alleen gevolgen heeft voor de verplichte taken van de gemeenten, maar ook voor vrijwilligersdiensten zoals sportfinanciering, cultureel aanbod en het onderhoud van musea en bibliotheken. “Burgers verliezen het vertrouwen in de politiek”, uit hij zijn bezorgdheid en roept op tot actieve integratie van uitkeringsgerechtigden van burgers op de arbeidsmarkt. Tegen deze achtergrond is het opmerkelijk dat van de 294 districten in Duitsland er 251 een begrotingstekort hebben.

Betrokkenheid en verantwoordelijkheid van de politiek

De discussie over de noodzaak van hervormingen en het verbeteren van de financiële slagkracht van gemeenten is urgenter dan ooit. Burkhard Jung, burgemeester van Leipzig, omschrijft de situatie als “dramatisch”. Verschillende burgemeesters, waaronder die van belangrijke hoofdsteden, wezen donderdag in een brief aan bondskanselier Merz op de gespannen financiële situatie en riepen op tot dringende hervormingen. Zij zijn voorstander van een herziening van de bedrijfsbelasting en financiële egalisatie om steden een evenwichtiger financiële basis te geven.

Wat er daarna gebeurt, valt nog te bezien. De nieuwe verkiezing van Heinze in januari 2026 zal ook bijdragen tot een nieuwe benadering van de discussie. In een tijd waarin gemeenten met zulke grote financiële uitdagingen worden geconfronteerd, zijn snelle en effectieve oplossingen nodig om het openbare leven in stand te houden en het vertrouwen van burgers in de politiek niet verder in gevaar te brengen.